از ویکی‌پدیا، دانشنامه? آزاد
کبیسه از ریشه کبس به معنی پرکردن چاه از خاک است و در گاهشماری، به تعداد روز یا روزهایی که برای رفع نقصان سالهای عمومی (تاخیر بعلت تجمیع کسر چند سال) از مقدار واقعی آن یا رفع نقصان سالهای خاص نسبت به سالهای دیگر، بر سال معینی می‌افزایند، کبیسه گفته می‌شود و سال کبیسه سالی است که مقدار نقصان بر آن افزوده شده باشد.
در تقویم‌های خورشیدی تقریباً هر چهار سال و در تقویم‌های قمری تقریباً هر سه سال یک روز کبیسه وجود دارد. در تقویم‌های خورشیدی قمری، مثل تقویم عبری و تقویم چینی، تقریباً هر سه سال یکماه کبیسه وجود دارد.
محتویات
کبیسه خورشیدی
در گاهشمارهای مبتنی بر تقویم خورشیدی، مثل تقویم گریگوری و تقویم هجری خورشیدی که سالهای عادی 365روزه و سالهای کبیسه آنها 366روزه است، بطور متوسط در حدود هر سی‌وسه سال، هشت سال کبیسه و بیست‌وپنج سال عادی وجود دارد. این تقویم‌ها معمولاً در هر چهار سال یکسال کبیسه می‌شود و علاوه بر آن برای تعدیل دقیقتر در دوره‌هایی بزرگتر، با حذف یا افزودن فاصله بین بعضی کبیسه‌ها، از آنها کاسته می‌شود.
تقویم هجری خورشیدی
جستار وابسته: تقویم هجری خورشیدی
کبیسه‌های تقویم هجری شمسی برای هر کشور از طریق محاسبه لحظه تحویل سال و مقایسه آن با لحظه ظهر حقیقی برای نصف النهار رسمی آن کشور تعیین می‌شود. در اینجا یکی از دو حالت زیر ممکن است اتفاق بیفتد:
-
اگر لحظه تحویل سال، بین بعد از ظهر سیصد و شصت و پنجمین و قبل از ظهر سیصد و شصت و ششمین روز سال واقع شود، سیصد و شصت و ششمین روز سال را نوروز، و سال تمام شده را عادی به حساب می‌آورند
-
اگر لحظه تحویل سال، در بعد از ظهر سیصد و شصت و ششمین روز سال واقع شود، سیصد و شصت و هفتمین روز سال را نوروز، و سال تمام شده را کبیسه به حساب می‌آورند.[1]
در تقویم هجری خورشیدی علاوه بر کبیسه چهارساله (کبیسه رباعی)، طبق محاسبات نجومی، برای تعدیل دقیقتر (کاستن کبیسه‌ها)، فاصله بعضی کبیسه‌ها یک‌روز بیشتر می‌شود و در هر دوره? 29 یا 33 یا 37 ساله، یک کبیسه پنج‌ساله (کبیسه خماسی) در آغاز محقق می‌شود.
برای تشخیص سالهای کبیسه در گاهشماری رسمی ایران شیوه کاملاً یکنواختی وجود ندارد. چنانچه باقی‌مانده? حاصل تقسیم سال مورد نظر بر عدد 33، یکی از اعداد (1، 5، 9، 13، 17، 22، 26 و 30) باشد،[2] برای سالهای بین 1244 تا 1342، آن سال کبیسه است و برای سالهای 1343 تا 1472 به‌جای 17، باقی‌مانده? 18 ملاک خواهد بود و برای دیگر سالها نیز به مراتب تفاوت‌هایی در اعداد هشتگانه فوق وجود دارد. به عنوان مثال سال 1391 سالی کبیسه است چراکه باقی‌مانده? تقسیم آن بر عدد 33 برابر عدد 5 است.
اما برای تشخیص کبیسه بودن سالهای هجری خورشیدی حسابی شیوه یکنواخت وجود دارد. سالهای 1325، 1329، 1333، 1337، ...، 1371، 1375، 1379، 1383، 1387، 1391، 1395، 1399 کبیسه هستند. برای یافتن دیگر ارقام می‌توان از کد python زیر کمک گرفت:
def isLeapYear(year): a = 0.025 b = 266 if year > 0: leapDays0 = ((year + 38) % 2820)*0.24219 + a # 0.24219 ~ extra days of one year leapDays1 = ((year + 39) % 2820)*0.24219 + a # 38 days is the difference of epoch to 2820-year cycle elif year < 0: leapDays0 = ((year + 39) % 2820)*0.24219 + a leapDays1 = ((year + 40) % 2820)*0.24219 + a else: return False frac0 = int((leapDays0 - int(leapDays0))*1000) frac1 = int((leapDays1 - int(leapDays1))*1000) if frac0 <= b and frac1 > b : return True else: return False
تقویم گریگوری (میلادی نو)
در تقویم گریگوری علاوه بر کبیسه‌های معمول چهارساله، طبق قرارداد برای تعدیل دقیقتر (کاستن کبیسه‌ها) در هر چهارقرن سه کبیسه چهارساله حذف می‌شود.
در تقویم میلادی نو سال‌هایی که بر 4 بخش‌پذیر باشند (باقی‌مانده? تقسیم آن سال بر 4 برابر 0 باشد) کبیسه هستند با این استثنا که از میان سال‌هایی که بر 100 بخش‌پذیرند (سالهای انتهای سده)، تنها آنهایی که بر 400 نیز بخش‌پذیرند کبیسه هستند.
به عنوان مثال: سال 2004 میلادی سال کبیسه است (چون بر 4 بخش‌پذیر است و سال انتهای سده نیست). سال 1900 میلادی با این که بر 4 بخش‌پذیر است سال کبیسه نیست (چون از سالهای انتهای سده است که بر 400 بخش‌پذیر نیست). سال 2000 میلادی سال کبیسه است (چون سال انتهای سده است که بر 400 نیز بخش‌پذیر است).[3]
کبیسه قمری
تقویم هجری قمری حسابی
در تقویم‌های قمری، مثل تقویم هجری قمری، طول سالهای عادی 354روز و سالهای کبیسه 355روز است. در این تقویم‌ها معمولاً حدود هر سه سال یک بار سال کبیسه می‌شود.[4] در تقویم هجری قمری هلالی هیچگونه نظامی برای تعیین کبیسه منظم سالها قابل تصور نیست، اما در تقویم هجری قمری حسابی در یکدوره? سی ساله، 11 سال کبیسه وجود دارد که 8 مورد سه ساله و 3 مورد دو ساله است:
(3 کبیسه سه ساله - 1 کبیسه دو ساله - 3 کبیسه سه ساله - 1 کبیسه دو ساله - 2 کبیسه سه ساله - 1 کبیسه دو ساله)
در رایج‌ترین تقویم هجری قمری حسابی طی یکدوره سی ساله کبیسه منظم از قرار زیر محاسبه شده است:
بر اساس این کبیسه‌گیری، چنانچه باقی‌مانده? حاصل تقسیم سال قمری به عدد 30 یکی از اعداد (2، 5، 7، 10، 13، 16، 18، 21، 24، 26 و 29) باشد، سال مذکور کبیسه و طول آن (355 روزه) می‌باشد.
کبیسه تقویم خورشیدی قمری
در تقویم‌های خورشیدی قمری، مثل تقویم عبری و تقویم چینی، تقریباً هر سه سال یکماه کبیسه وجود دارد و طول سالهای عادی 12 ماه و طول سالهای کبیسه 13 ماه است.
تاریخ : دوشنبه 94/10/21 | 4:7 عصر | نویسنده : زهرا طالبی | نظر
.: Weblog Themes By Pichak :.